در سراشیبی گیفنه شدن

از دیدگاه تئوری های مصرف اقتصادی، کالاهای اقتصادی سه نوع اند : 1- کالای پست که همراه با افزایش درآمد مصرف کننده تقاضایش کاهش پیدا می کند. 2- کالای لوکس که مصرف کننده با افزایش درآمدش بیشتر متمایل به مصرف آن می شود و در این بین دسته ی سومی هم از کالاها هستند که در این تعاریف نمی گنجند و درست بر خلاف منحنی تقاضا با افزایش قیمت کالا که طبق تأثیر درآمدی، کاهش درآمد مصرف کننده را در پی دارد، تقاضای آن ها افزایش می یابد و به این دسته که تعریفشان معمولاً در شرایط بحرانی اقتصادی مصداق پیدا می کند، کالای گیفِن می گویند.

برای بررسی شرایط سبد خرید خانوار ایرانی در این روزها، آنقدرها نیاز به آمار و ارقام بانک مرکزی وجود ندارد و با یک بار دیدن بازارهای میوه و تره بار می توان دریافت که مصرف مردم از کالاهای اساسی مانند گوشت و مرغ به سمت سیب زمینی و پیاز و نان رفته، هر چند که قیمت همان کالاها نیز هر روز در حال افزایش است و با این روند افزایش مداوم قیمت ها می توان به این نتیجه رسید که با گذشت زمان تعداد کالاهای گیفن هم هر روز در سبد خرید خانوارها کمتر خواهند شد و مردم متمایل به مصرف چند کالای پست با قیمت پایین تر می شوند که شاید بتوان پیش بینی کرد این افزایش مصرف از آن کالای خاص به عنوان مثال نان، کاهش عرضه اجباری و شاید قحطی را نیز در پی خواهد داشت.

این روزها پسر  بچه 5 ساله فال فروش را می بینم، پدری را می بینم که حتی نمی تواند دست هایش را برای خانه رفتن با پاکت آشغال میوه های میدان پر کند، جوانی را می بینم که با ورشکستگی کارخانه ای بی کار شده و لنگ اجاره خانه این ماه است و هر چه بیشتر سر می گردانم بیشتر این صحنه ها را می بینم و بیشتر از خودم می پرسم حالا که در ظاهر دیگر خلاقیت های رندانه و جهان سومی گذشته هم جوابی ندارد، چه بر سرمان خواهد آمد؟!